Een tweede leven voor banden
Niet alleen banden, maar ook veiligheidsgordels, PVC uit dashboards, binnenbanden en zetelbekleding worden vandaag hergebruikt door creatieve ontwerpers. Van de fietsaccessoires van het Belgische Bicloo tot met de hand beschilderde tassen van het Spaanse Pinzat: een overzicht van enkele van de mooiste projecten.
Nog beter recycleren
In 2022 werd in België 85.844 ton gebruikte autobanden ingezameld, waarvan 99,81% gerecycleerd werden. Na verschillende verwerkingsstappen kunnen hun onderdelen dienen voor heel wat toepassingen. Een beperkt deel wordt gebruikt als brandstof in de industrie, vooral voor cementfabrieken. De rest wordt gebruikt als grondstof voor de ballast van tramsporen, om de zachte tegels te produceren die u op bepaalde speelplaatsen vindt of om elementen van het stadsmeubilair te vervaardigen. De terugnameplicht voor gebruikte banden in België verklaart grotendeels deze overwegend positieve cijfers. Maar de resultaten zouden vanuit ecologisch en milieuoogpunt nog interessanter kunnen zijn, bijvoorbeeld door het aandeel van direct hergebruik te vergroten of upcycling te bevorderen. Verschillende visionaire projecten wijzen de weg in deze richting, door niet alleen de banden te gebruiken, maar ook de binnenbanden en soms zelfs andere elementen zoals veiligheidsgordels.
Een kwestie van gezond verstand
Valentin De Rodder, de medeoprichter van de Doornikse start-up Bicloo, ziet talloze mogelijkheden om deze grondstoffen te hergebruiken. “Er zijn ongeveer 7 miljoen fietsen in België, waarvan er elk jaar zo’n 1.750 ton binnenbanden vervangen moeten worden. In gespecialiseerde winkels en reparatiewerkplaatsen gooit men ze meestal weg. Ons idee was om ze te verzamelen en er tassen en portefeuilles van te maken.” "Vandaag worden de binnenbanden gewoon verbrand", vervolgt zijn collega Maxime Delehouzée. “Wij doen een beroep op het gezond verstand van professionals, die ermee instemmen om met ons samen te werken en zo een intelligent hergebruik van afval mogelijk maken, en op het gezond verstand van consumenten die een lokaal, ecologisch verantwoord product kopen, gemaakt in België”. Bicloo, opgericht in 2020, biedt ondertussen een heel assortiment aan, van zadel- of stuurtassen voor fietsers tot computerkoffers, portefeuilles en draagtassen. Als kers op de taart wordt het volledige gamma geproduceerd in samenwerking met maatwerkbedrijf Les Érables, dat mensen met een beperking in dienst neemt en hun professionele integratie vergemakkelijkt. Een sociale component die de relevantie van Bicloo alleen maar vergroot.
Over de grens
Ook in het buitenland zijn mensen gepassioneerd door het hergebruik van banden en binnenbanden. Het Cingomma-atelier, dat 10 jaar geleden opgericht werd in Turijn, specialiseerde zich eerst in het ontwerp en de productie van riemen, ook gemaakt van een band die door de eigenaar werd opgestuurd. Nadat Maurizio Sacco zijn methode voor de herverwerking van rubber en plastic had geperfectioneerd – een dubbele wasbeurt op meer dan 100°C gevolgd door het snijden en naaien van de stukken – paste hij deze toe op steeds ambitieuzere creaties: van rugzakken tot reistassen, schoenzolen en ten slotte fauteuils … In Nederland is Angela Rooijmans verantwoordelijk voor de verkoop en verdere ontwikkeling van het merk Ecowings, een initiatief van Kapil Sharma, hoogleraar industrieel ontwerp aan de Universiteit van Avantika in India, en zijn vrouw Uma Sharma. Het echtpaar heeft een recyclagenetwerk gecreëerd voor synthetisch rubber van autobanden, bedrijfsvoertuigen, tractoren en vrachtwagens. Deze worden verwerkt tot rugzakken, tassen, koffers, riemen en diverse accessoires, in combinatie met een component voor lokale gemeenschapsontwikkeling.
Ruimte voor artiesten
Tot slot passeren we nog langs Pinzat, een kleine en goed verborgen winkel in de middeleeuwse straatjes van de wijk El Born in Barcelona. Samuel Nualart en Dolça Teruel zorgen er voor de combinatie van recyclage en hedendaagse kunst. Voor hun tassen gebruiken ze niet alleen synthetisch rubber en pvc uit wagens, maar ook veiligheidsgordels (inclusief het bevestigingssysteem) voor de schouderbanden. Hun creaties ademen een stedelijke vibe en zijn uitgerust met bevestigingspunten voor fietskaders, skateboards en zelfs configureerbare NFC-badges. U kunt persoonlijke gegevens invoeren waartoe iedereen via zijn smartphone toegang heeft: een fantastische manier om contactgegevens of een bericht te verzenden. Maar wat Pinzat helemaal uniek maakt, zijn de visuals op de tassen, die met de hand geschilderd worden door kunstenaars uit de street art of graffitiscene. Schoonheid in functie van een positief gebaar, en omgekeerd. De kringloop van upcycling kan niet mooier gesloten worden.
