Elektrische vliegtuigen: zo ziet de toekomst van de luchtvaart eruit

Wordt de toekomst van de luchtvaart elektrisch? De sector is namelijk verantwoordelijk voor 2 tot 3% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Dit klinkt misschien niet veel, maar als we kijken naar de totale bijdrage aan de opwarming van de aarde veroorzaakt door menselijke activiteiten, dan is het aandeel van de luchtvaart ongeveer 5%. En dat terwijl het luchtverkeer alleen maar toeneemt. 

Om deze impact te verminderen, is er de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar milieuvriendelijke brandstoffen en alternatieve aandrijvingen. In januari 2024 nam het Europees Parlement een – niet-bindende – resolutie aan die elektrische vliegtuigen erkent als optie voor duurzamer luchtvervoer. Op dit moment is er wel nog maar één prototype van een elektrisch vliegtuig goedgekeurd door het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA) ... en dat was al in 2020. Dit kleine tweepersoonsvliegtuig, ontworpen door Pipistrel voor pilotenopleidingen, lijkt nog in de verste verte niet op een elektrisch passagiersvliegtuig.

Grote luchtvaartmaatschappijen twijfelen nog tussen hybride oplossingen, waterstof, biobrandstoffen en elektrische batterijen. Ondertussen proberen veel startups het grootste probleem van elektrificatie op te lossen: het gewicht van de batterijen. Die zijn namelijk 50 keer zwaarder dan hun equivalent in brandstof. Toch heeft de startup Elysian samen met de TU Delft een vliegtuigmodel ontwikkeld dat 90 mensen 750 kilometer ver zou kunnen vervoeren zonder fossiele brandstoffen. Maar voordat deze revolutie werkelijkheid wordt, zijn er andere aspecten van de luchtvaart die meer kans van slagen hebben. Denk aan het elektrificeren van Ground Support Equipment (GSE), de onmisbare apparatuur op de grond voor het bijtanken van vliegtuigen, bagagevervoer en passagierstransport. Kristof Philips, CCO van TCR, het Belgische bedrijf dat wereldwijd marktleider is op dit gebied, zegt hierover: “Door een stapje terug te zetten en met een frisse blik naar het verminderen van onze CO2-uitstoot te kijken, kunnen we het luchtverkeer en mobiliteit in het algemeen veel duurzamer maken.”

“De uitdagingen in de luchtvaart- en autosector lijken op elkaar, maar er zijn ook grote verschillen”, legt Philips uit. “Elektrificatie werkt anders voor vliegtuigen dan voor auto’s. Wij werken binnen de afgesloten omgeving van luchthavens, terwijl auto’s in de openbare ruimte rijden en afhankelijk zijn van beslissingen van overheden. Maar het probleem van de infrastructuur blijft hetzelfde. De belangrijkste vragen zijn: Kan ik mijn voertuig opladen? Waar? Wanneer? Hoe? Heb ik genoeg bereik?” TCR heeft de luchtvaart op zijn kop gezet door luchtvaartmaatschappijen, luchthavens en hun onderaannemers aan te bieden om al hun grondapparatuur te beheren en onderhouden. Door die activiteiten te centraliseren, kan het Belgische bedrijf, dat in meer dan 200 landen actief is, een echt elektrificatieplan doorvoeren. En dat leidt tot een forse vermindering van de uitstoot.

“Om de overstap naar elektrisch te kunnen maken, moeten we out-of-the-box denken”, stelt Philips. “We moeten durven kijken vanuit een nieuw perspectief. Maar vergeet niet dat het financieel wel haalbaar moet blijven. Niet-rendabele oplossingen doordrukken werkt niet. Het is bijvoorbeeld slimmer om de levensduur van batterijen te verbeteren dan te proberen concurreren met de Chinese expertise in productie. Of om nieuwe manieren van opladen te ontwikkelen. Zo hebben we mobiele oplaadpunten gemaakt en regelen we zelf wanneer de grondapparatuur wordt opgeladen. We laden voertuigen zo vaak mogelijk op, al is het maar kort. Dat verlengt de levensduur van de batterijen en vermindert stilstand. We zien een bus niet meer als een bus, maar als een rijdende batterij die passagiers vervoert. Met behulp van slimme software beheren we dus eigenlijk een batterijpark. Deze aanpak heeft in Londen al zijn waarde bewezen en gaan we nu als enige dienstverlener toepassen in de nieuwe terminal van JFK in New York.”

Philips gelooft dat spelers in de mobiliteitssector veel van elkaar kunnen leren door ervaringen uit te wisselen. “Mobiele oplaadpunten werken misschien niet voor auto’s, maar kunnen wel leiden tot nieuwe ideeën en bruikbare oplossingen voor infrastructuur. Wat zeker is: de overgang naar duurzaam vervoer is noodzakelijk. Maar het zou zonde zijn als we daardoor niet meer kunnen reizen met het vliegtuig of de auto. Reizen verbreedt onze horizon. Het is aan ons om het duurzamer en toegankelijker te maken voor iedereen.”